Ranking „Aktywna Gmina Podkarpacia” po raz pierwszy został opracowany przez Wyższą Szkołę Zarządzania w Rzeszowie i Małopolski Instytut Gospodarczy w 2008 r.
Celem tej inicjatywy jest promowanie oraz poszukiwanie najciekawszych pomysłów, rozwiązań oraz przykładów działań wzmacniających potencjał gospodarczy i społeczny podkarpackich gmin.
Podstawą do ustalenia miejsc poszczególnych gmin (w trzech grupach: 16 gmin miejskich, 109 wiejskich oraz 35 miejsko-wiejskich), są za rok 2021, dane liczbowe uzyskane przez gminy w takich obszarach, jak: dochody własne na 1 mieszkańca, wydatki ogółem na 1 mieszkańca, wydatki inwestycyjne na 1 mieszkańca, udział dochodów własnych w dochodach ogółem, udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem, udział liczby pracujących w ogólnej liczbie mieszkańców, saldo: dochody ogółem – wydatki ogółem na 1 mieszkańca).
Za 1 miejsce wśród wszystkich podkarpackich gmin przyznawany jest 1 punkt, za ostatnie miejsce 160 punktów. Zwycięzcami są gminy, które uzyskają najmniejszą liczbę punktów.
Aktywna Gmina Podkarpacia – liderzy kategorii
Od 2010 r. obok rankingu głównego prezentowane są „Złote 10-tki Gmin Podkarpacia” w pięciu kategoriach: